شماره ۳۴۴۴ | ۱۳۹۴ سه شنبه ۲۹ دی اعتماد
سه تیتر محم روزنامه اعتماد
با آغاز تلاش‌های روسای دو قوه برای بازنگری در ردصلاحیتهای گسترده، شکل گرفت
مهشید ستوده / رایزنی در ٢٠ روز. رایزن‌ها تا اینجای کار دو نفر هستند؛ رییس دو قوه که هر کدام‌شان ظرفیت‌های خاص خودشان را برای مذاکره دارند. یکی رییس قوه‌ای است که هم نماینده‌های فعلی‌اش برای مجلس بعدی رد‌صلاحیت شده‌اند و هم یاران درجه یکش. دیگری رییس قوه‌ای است که مسوول برگزاری انتخابات است؛ رییسی که وعده داده از همه اختیاراتش استفاده می‌کند. رایزنان فصل انتخابات حالا ٢٠ روز فرصت دارند تا رایزنی کنند و پایان این ٢٠ روز می‌تواند تکلیف خیلی مسائل را روشن کند. می‌تواند «رقابت» را برای انتخاباتی به وجود بیاورد که حالا فرصتش تنها برای یک گروه است. ٩٩ درصد اصلاح‌طلبان بر اساس نتایج فعلی رد‌صلاحیت شده‌اند؛ همان‌هایی که پایگاه اصلی حسن روحانی بوده‌اند و حامی سیاست‌های این سال‌های علی لاریجانی. تعداد بالای رد شده‌ها از نگاه اینهایی که وارد میدان رایزنی شده‌اند قابل حل است و خیلی‌ها هم فعلا چشم به نتیجه این رایزنی‌ها دارند. رایزنی‌ها از همین روزها شروع می‌شود. حال انتخابات اسفند ماه با هشت هزار رد‌صلاحیت شده‌ای مواجه است که دو رییس قوه می‌خواهند رایزن اصلی بازگشت آنها شوند، چانه‌زنی کنند و رد‌صلاحیت شده‌ها را به گردونه انتخابات بازگردانند. جنس رایزنی‌های‌شان متفاوت است و همین تفاوت بدون شک نتیجه‌ای متفاوت هم به بار می‌آورد. دو رییس قوه چندین تاکتیک پیش رو دارند. از تقسیم کار گرفته تا همکاری که باید دید کدام را به کار می‌گیرند تا آن نتیجه‌ای که با ترکیب فعلی انتظارش می‌رود به بار ننشیند. رایزن اول حسن روحانی است. وعده رایزنی را در نشست خبری دو روز پیش خود داد. آنجایی‌که گفت اطلاعات اولیه‌اش در مورد بررسی صلاحیت‌ها خوشحال‌کننده نیست. از دو مرحله اول انتخابات اسفند رضایت داشت، یعنی آنجایی‌که ثبت نام‌ها گسترده بود و بررسی‌ها در هیات‌های اجرایی مناسب. اما از بررسی صلاحیت‌ها در هیات‌های نظارت رضایت نداشت و می‌گوید که به عنوان رییس‌جمهور از همه اختیاراتش در این زمینه استفاده می‌کند. به شورای نگهبان هم تاکید می‌کند که اجازه به وجود آمدن دلواپسی در این زمینه را ندهد.وعده حسن روحانی برای استفاده از اختیارات را اما باید کمی دقیق‌تر مورد بررسی قرار داد. نکته اینجاست که حسن روحانی اگر بخواهد از اختیاراتی که قانون برای او پیش‌بینی کرده است استفاده کند آنچنان دست بازی ندارد و...
می‌توان گفت با شورای نگهبان آنچنان رویارویی قانونی نمی‌تواند داشته باشد. اما اگر رایزنی‌های غیر رسمی در کار باشد کمی شرایط متفاوت‌تر است. رایزنی‌هایی که حالا کمی علنی شده است، از یک سال پیش از سوی مرد شماره یک حسن روحانی در عرصه سیاست داخلی آغاز شده است. ماه‌هاست که عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور با شورای نگهبان مشغول رایزنی و مذاکره در این مورد بوده است. بنا به آنچه رحمانی فضلی چهار ماه پیش اعلام کرده بود جلسات مستمری با آیت‌الله احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان در این مورد داشته است. با این حال خروجی بررسی صلاحیت‌ها از هیات‌های نظارت حتی مجموعه وزارت کشور را هم شوکه کرد و به بیان دیگر انتظار این حجم رد‌صلاحیت را پس از آن حجم رایزنی و جلسه نداشتند. تا اینجای کار رایزنی‌های یک ساله مجموعه وزارت کشور با شورای نگهبان نتیجه بخش نبوده است. دو روز پیش اما استاندار تهران که از جلسه مشترک با وزیر کشور بازمی‌گشت، گفت که قرار شده است طی ٢٠ روز آینده که فرصت بررسی اعتراض‌هاست در این مورد رایزنی‌ها و تعامل‌های لازم صورت بگیرد. این فصل دوم رایزنی‌ها از وزارت کشور خواهد بود. حال مشخص نیست حسن روحانی که اطمینان استفاده از اختیاراتش را داده می‌خواهد دقیقا چگونه رایزنی کند؟ می‌خواهد به همین رایزنی‌های مجموعه وزارت کشور بسنده کند یا آنکه خود شخصا وارد عمل شود. حسن روحانی یک‌بار پیش از این نیز به عملکرد شورای نگهبان اعتراض تلویحی کرده بود. آنجا که «مجلس اول» را به عنوان مجلسی که بدون نظارت استصوابی شورای نگهبان تشکیل شده بود یک مجلس مطلوب دانست. اظهارنظری که گفته به مذاق شورای نگهبان خوش نیامد و این‌بار مشخص نیست اگر خود وارد میدان مذاکره با شورای نگهبان شود چقدر با اقبال مواجه می‌شود؟ چقدر شورای نگهبان مذاکره با رییس‌جمهور را می‌پذیرد و این مذاکره‌ها و رایزنی‌ها چقدر نتیجه بخش خواهد بود. حسن روحانی گفته بود که باید در مورد‌صلاحیت‌ها هم «مدل برجام» را در داخل کشور اجرایی کند، یعنی امیدش به «رایزنی» است و با توجه به آنکه می‌گوید از اخبار بررسی صلاحیت‌ها خوشحال نیست احتمال ورود شخصی‌اش برای مذاکره رودررو با آیت‌الله جنتی بالاست. اما معاون حقوقی رییس‌جمهور هم دیروز خبرهای موثق‌تری در مورد نوع ورود رییس‌جمهور به این وضعیت دارد. الهام امین‌زاده در این مورد گفت: «رییس‌جمهور با شورای نگهبان در ارتباط با ردصلاحیتهای داوطلبان دهمین دوره مجلس مذاکره می‌کند تا اگر اشتباهی اتفاق افتاده از رد‌صلاحیت شده‌ها اعاده حیثیت کند.» به گزارش ایسنا، الهام امین‌زاده در ارتباط با اظهارنظر رییس‌جمهور مبنی بر پیگیری ردصلاحیتهای داوطلبان دهمین دوره مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: بیشتر پیگیری رییس‌جمهور در ارتباط با احقاق حقوق رد‌صلاحیت شده‌ها با مذاکره صورت خواهد گرفت. وی ادامه داد: رییس‌جمهور با شورای نگهبان مذاکره خواهد کرد تا اگر اشتباهی اتفاق افتاده از رد‌صلاحیت شده‌ها اعاده حیثیت کند. راه دیگر که حق قانونی رد‌صلاحیت شده‌هاست مربوط به اعتراض به رد‌صلاحیت‌شان است. آنها ٢٠ روز فرصت دارند تا به رای شورای نگهبان اعتراض کنند. تاکید رییس‌جمهور بر پیگیری احقاق حقوق رد‌صلاحیت‌شده‌ها با پیگیری بیشتر و مذاکره صورت خواهد گرفت. » حال باید دید رایزنی‌های دولت چه نتیجه‌ای خواهد داشت؟
رایزن دوم؛ علی لاریجانی
دیروز اما یک وعده دیگر هم برای رایزنی آمد. وعده از سوی فردی داده شد که اخبار اولیه بررسی صلاحیت‌ها نشان می‌دهد یارانش در حوزه‌های انتخابیه کم رد‌صلاحیت نشده‌اند. علی لاریجانی حالا درست با شرایطی مواجه است که در انتخابات پیشین مجلس هم مواجه بود. حالا اما شرایط به مراتب بدتر است. لاریجانی که آن مرتبه نماینده‌اش را به ائتلاف اصولگرایان فرستاده بود با چند معضل مواجه شد، اول آنکه یاران درجه یکش رد‌صلاحیت شدند و بعد آنکه هیچ کدام از آنان بعد از حل مشکل صلاحیت‌ها در لیست اصولگرایان نبودند، ناچارا هم فهرست جداگانه‌ای ارایه دادند تا شرایط کمی تغییر کند. این‌بار اما لاریجانی به ائتلاف اصولگرایان اصلا وارد نشد. توجیهش این بود که رییس قوه مقننه است و نباید در چنین ساختاری عضو باشد. خبر رایزنی‌های علی لاریجانی را روز گذشته محمدرضا تابش داد و گفت: رییس مجلس شورای اسلامی از اعضای شورای نگهبان درخواست خواهد کرد تا کارگروهی برای استماع نمایندگان معترض تشکیل شود. به گزارش ایرنا، این نماینده اصلاح‌طلب مجلس تاکید کرد: « ما امروز با رییس مجلس در این زمینه صحبت کردیم و تشکیل این کارگروه منوط به مذاکره رسمی رییس مجلس با شورای نگهبان است. آقای لاریجانی قول این رایزنی را داد و گفت در حال صحبت درباره این موضوع است. وی خاطرنشان کرد: اگر این اتفاق بیفتد مکانیزمی مشخص می‌شود که تا حرف معترضان به شورای نگهبان برسد و این نهاد می‌تواند دلایل آنها را بشنود. وی اظهار امیدواری کرد: در این فرصت ٢٠ روزه اجازه داده شود مکانیزمی فراهم و اعتراض نمایندگان رد‌صلاحیت شده در شورای نگهبان رسیدگی شود. نماینده مردم اردکان در مجلس ادامه داد: رییس‌جمهوری نیز وظیفه مشابه شورای نگهبان را برعهده دارد چراکه مسوول نظارت بر اجرای قانون اساسی است، از این رو موضوع را پیگیری می‌کند. » وعده‌ای که علی لاریجانی برای رایزنی داده اما از دو جنبه قابل بررسی است. اول اینکه علی لاریجانی به عنوان رییس مجلس با حجم بالایی از نمایندگان رد‌صلاحیت شده روبه‌رو است. مشکلی که لاریجانی در مجلس پیشین هم در انتخابات مجلس نهم با آن روبه‌رو بود، برای آنها رایزنی کرد و بسیاری از این چهره‌ها حتی یک روز پیش از انتخابات تایید صلاحیت شدند. رایزنی آن دفعه‌ای لاریجانی اما به نظر می‌رسید با نهادی بالاتر از شورای نگهبان باشد. این‌بار هم ممکن است لاریجانی تجربه موفقی را که در مورد نمایندگان رد‌صلاحیت شده داشت مجددا تکرار کند اما در مورد سایر کاندیداهایی که نزدیک به او هستند و از فیلتر شورای نگهبان نتوانسته‌اند بگذرند کمی شرایط سخت‌تر است. مشخص نیست علی لاریجانی در این زمینه چقدر نیاز به ورود ببیند و چقدر بلیت‌هایش را در عرصه سایر کاندیداها که شاید اصلاح‌طلبان هم شامل آن شوند خرج کند. در شرایط فعلی لاریجانی به دلیل سیاست‌های یک سال اخیرش شرایط متفاوتی را تجربه می‌کند اما همین سیاست‌ها نشان داده است که اول محاسبه و بعد ورود پیدا می‌کند و حالا هم باید دید لاریجانی چقدر برای ورود کردن احساس نیاز می‌کند. ترکیب فعلی تایید صلاحیت شده اما به نفع چند نفر نیست که بی‌شک یکی از آنها علی لاریجانی است. نبودن چهره‌های اصولگرای نزدیک به او و اصلاح‌طلبان لغزش صندلی زیر پای او را خیلی تندتر خواهد کرد و بدون شک لاریجانی با محاسبه همین موارد رایزنی‌های بیشتری خواهد کرد. رایزنی‌هایی که شاید بتوان گفت با توجه به تفاوتی که در نوع آنها وجود دارد تاثیر بیشتری نسبت به دولت هم خواهد داشت.
جنس متفاوت رایزنی‌ها
علی لاریجانی و حسن روحانی هرچند در طول این دو سال و نیم نشان داده‌اند قرابت فکری و کاری زیادی دارند اما روش متفاوتی هم دارند و این روش متفاوت در این رایزنی‌ها و چانه‌زنی‌ها بدون شک به چشم خواهد آمد. رایزنی علی لاریجانی حالا از سوی نهادی صورت می‌گیرد که نقشی در برگزاری انتخابات ندارد، هرچند ممکن است بازماندن برخی چهره‌ها از رقابت در این انتخابات کمی موقعیت علی لاریجانی را در مجلس بعدی با مشکل مواجه کند اما در برگزاری انتخابات نقش اصلی را ندارد. حسن روحانی اما برگزار‌کننده انتخابات است و به گفته خودش وظیفه‌اش شبیه به شورای نگهبان است و همین باعث می‌شود کمی شرایط متفاوت‌تر شود. واکنش‌ها به رایزنی حسن روحانی با شورای نگهبان ممکن است کمی حساسیت برانگیز شود، هرچقدر هم که روحانی به دنبال احقاق حقوق شهروندان باشد. از سوی دیگر علی لاریجانی می‌تواند با برخی نهادهای بالاتر هم در این مورد رایزنی کند، اما در نهایت در روزهایی که می‌رود تا به انتخابات نزدیک شود باید انتظار این مورد را داشت که رایزنان فصل انتخابات نتایج متفاوتی از رایزنی‌های خود بگیرند. در این میان باید به یک نکته دیگر هم توجه کرد. تجربه همکاری مشترک علی لاریجانی و حسن روحانی در ماجرای بررسی و تصویب برجام نشان می‌دهد که آنها می‌توانند این تجربه همکاری یا شاید حتی تقسیم کار را در ماجرای رایزنی در مورد رد‌صلاحیت شده‌ها تکرار کنند. حال باید دید تصمیم روسای دو قوه در مورد این موضوع چه خواهد بود؟
سارا معصومی/ صبح روز دوشنبه برابر با ١٨ ژانویه و دو روز پس از اعلام اجرای برنامه جامع اقدام مشترک در وین وارد تهران شد. یوکیا آمانو، ٦٨ ساله، ٤٨ ساعت پس از پایان یافتن رسمی رایزنی‌های هسته‌ای میان ایران و ١+٥ و ورود دو طرف به فاز اجرا به پایتخت کشوری وارد شد که در چند سال گذشته به واسطه گزارش‌های هسته‌ای مدیرکل و ارجاع پرونده آن از شورای حکام آژانس به شورای امنیت، انواع تحریم‌های رنگارنگ را تجربه کرده است. مردی که از دسامبر ٢٠٠٩ بر کرسی ریاست سازمان انرژی اتمی تکیه داده است در روزهای پسابرجام به ایران می‌آید تا در سفری نمادین از تغییر رابطه آژانس با تهران سخن بگوید. دیپلمات ژاپنی‌ای که ایران را به برخورداری از برنامه هسته‌ای با ابعاد احتمالا نظامی متهم کرده بود در دو ماه گذشته دو گزارش سرنوشت‌ساز در خصوص برنامه هسته‌ای ایران منتشر کرده است. یک‌بار در قالب گزارش ارزیابی نهایی اعلام کرد که برنامه هسته‌ای ایران هیچگاه انحرافی دال بر نقض ان‌پی‌تی را تجربه نکرده است و بار دیگر هم در نشست شورای حکام با اعلام همان گزارش ارزیابی نهایی مقدمه بسته شدن پرونده موسوم به ابعاد احتمالا نظامی برنامه ایران را فراهم کرد. آقای مدیر کل روز ١٦ ژانویه هم در وین پس از کش و قوس‌های سیاسی فراوان میان اعضای ١+٥، گزارش راستی‌آزمایی خود را اعلام کرد تا ورود برنامه جامع اقدام مشترک به فاز اجرا را ممکن کرده باشد. آمانو این بار به تهران آمده است اما نه با نقشه‌ای برای بازرسی و نه با برنامه‌ای برای پاسخ گرفتن به سوال‌های بی‌شمار. علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی،حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران و محمد‌جواد ظریف،وزیر امور خارجه به ترتیب میزبان آمانو در این سفر چند ساعته بودند.
مردی که در ایران محبوب نیست
در سال ٢٠٠٥، یوکیا آمانو به عنوان نماینده ژاپن در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین مشغول به کار بود. از سپتامبر ٢٠٠٥ تا یک سال بعد از این تاریخ در سال ٢٠٠٦ آمانو ریاست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بر عهده داشت. در همان سال‌ها بود که آژانس و مدیر کل وقت آن محمد البرادعی جایزه صلح نوبل را به خود اختصاص دادند. در سپتامبر ٢٠٠٨ بود که دولت ژاپن اعلام کرد آمانو را برای پست مدیر کلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کاندیدا خواهد کرد. روز بخت آمانو در عمر کاری‌اش را باید دومین روز از ماه جولای سال ٢٠٠٩ دانست. روزی که شورای حکام وی را به عنوان مدیر کل آژانس در جریان شش دور رای‌گیری انتخاب کرد. رقیب او در آن جلسه حساس نماینده آفریقای جنوبی بود. نوامبر ٢٠١١ بود که روزنامه انگلیسی گاردین در مطلبی که در قالب افشاگری‌های ویکی‌لیکس به دست این روزنامه سیده بود از جزییات دیدار میان آمانو و سفیر امریکا پرده برداشت. نویسنده این گزارش افشاگرانه ادعا کرده بود که آمانو در این دیدار به طرف امریکایی اطمینان داده بود که او به عنوان مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در هر پرونده‌ای در زمین امریکا و منافع این کشور بازی خواهد کرد. این زمین بازی هم انتصاب‌ها را شامل می‌شد و هم پرونده پی‌ام دی ایران را. نوامبر سال ٢٠١١ بود که آمانو گزارش کاملا سیاه خود در خصوص برنامه هسته‌ای ایران را به شورای حکام ارایه کرد. گزارشی که پلکان وضع تحریم‌های بی‌شمار علیه ایران شد. در ماه مارس سال ٢٠١٢ برخی مقام‌های سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعارف را به حاشیه رانده و آمانو را به گرایش به غرب در تصمیم‌گیری هایش متهم کردند. آمانو یک بار در اواسط سال ٢٠٠٩ میلادی در گفت‌وگو با یک روزنامه اتریشی اعلام کرده بود که با هرگونه افزایش سلاح هسته‌ای در سطح بین‌المللی مخالف است چرا که از کشوری آمده که هیروشیما و ناکازاکی را تجربه کرده است. سوالی که هیچگاه از آمانو پرسیده نشد این بود که چرا وی به جانبداری از سیاست‌های کشوری در سطح بین‌المللی متهم می‌شود که فاجعه هیروشیما را برای ژاپن رقم زد؟ یوکیا آمانو پس از مختومه اعلام شدن پرونده پی‌ام‌دی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ماه دسامبر ٢٠١٥ در پاسخ به سوال «اعتماد» مبنی بر آنکه اگر گزارش ارزیابی نهایی وی در خصوص عدم انحراف مواد هسته‌ای در ایران صحت دارد چه کسی باید به مردم ایران برای سال‌های تحریم پاسخ بدهد، گفته بود که این آژانس نبود که تحریم‌ها را وضع کرد و دلیل گزارش‌های سیاه آژانس در آن سال‌ها هم عدم همکاری ایران بوده است! ادعایی که با میزان دسترسی‌ها و رفت و آمدهای ناظران آژانس به ایران در یک دهه اخیر همخوانی ندارد.
نقشه همکاری جایگزین کیفرخواست شد
یوکیا آمانو صبح روز دوشنبه وارد تهران شد و نخستین میزبان او هم رییس سازمان انرژی اتمی ایران بود. علی‌اکبر صالحی مردی که در دو سال گذشته روزهای سخت و نفسگیری را در رایزنی‌های فشرده و زمانبندی شده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم برای مختومه شدن پرونده موسوم به پی‌ام‌دی و هم برای اجرایی شدن برجام تجربه کرده است. صالحی و آمانو پس از دیدار پشت درهای بسته مقابل خبرنگاران ایرانی ایستاده و از جزییات این دیدار و البته برنامه‌های آتی این سازمان و آژانس سخن گفتند. این بار در سخنان صالحی ردی از همکاری ایران و آژانس برای پاسخ دادن به پرسش‌های بی‌شمار آقای مدیر کل نبود بلکه رییس رییس سازمان انرژی اتمی اعلام کرد که در دیدارش با آمانو نقشه همکاری‌های جدید را ترسیم کرده‌اند. مدیر کل آژانس در این سفر دیداری از پارچین نداشت و به جای آن جنبه‌ای غیرهسته‌ای هم به برنامه حضور خود در تهران بخشیده و به موزه جواهرات سر زد. صالحی در خصوص سفر آمانو به تهران پس از ورود دو طرف به فاز اجرا گفت: خوشحالیم در زمانی میزبان آقای آمانو هستیم که دیگر موضوعی به نام پرونده ساختگی هسته‌ای ایران وجود ندارد و ما وارد مرحله‌ای جدید شده‌ایم. در گفت‌وگوی امروز ما قرار شد نگاه‌مان به آینده باشد. در ١٢- ١٠ سال گذشته ما فرصت همکاری‌های فنی با آژانس را نیز از دست دادیم؛ از آقای آمانو خواستم که با اقداماتی که انجام می‌دهند این موضوع جبران شود. رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه سخنانش مقابل دوربین خبرنگاران درباره بازسازی و مدرن‌سازی رآکتور اراک و گفت‌وگو با مدیرکل آژانس در این باره گفت: در جلسه امروز صحبت خاصی در این زمینه انجام نشد، ما در ارتباط با نقشه راه که پیش بینی می‌شود و کلیاتی که باید در آینده به آن توجه داشت، گفت‌وگو کردیم. ان‌شاءالله در آینده نزدیک شاید یک هفته آینده خبرهای خوبی در مورد مدرن سازی اراک به اطلاع مردم برسانیم که تا چقدر پیشرفت کرده‌ایم. مقدمات طراحی هم که انجام داده‌ایم توسط طرف‌های مقابل مورد بازبینی قرار گرفته است که در زمان مناسب اعلام می‌کنیم. ما جلوتر از برنامه پیش بینی شده هستیم. همه‌چیز به خوبی پیش می‌رود و امیدواریم مدرن سازی اراک حتی سریع‌تر از زمان مقرر محقق شود.
به گزارش ایسنا، یوکیا آمانو نیز دیدارش با صالحی را سازنده خواند و گفت: توافق کردیم به همکار‌های دوجانبه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه دهیم. روابط ایران و آژانس وارد فاز جدیدی شده است و ما آمادگی داریم همکاری‌های خود را به همین نحو ادامه دهیم و در مقابل هم همکاری کامل ایران لازم است.
آمانو درباره اجرای پروتکل الحاقی تصریح کرد: اجرای پروتکل الحاقی از اقدامات بسیار مهم است تا شرایط به وجود آمده را حفظ کنیم. ایران اکنون به دوره جدیدی وارد شده است و ما متعهد به ادامه تلاش‌های غیرجانبدارانه و غیرسیاسی خود هستیم. این مقام ارشد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که مختومه شدن کامل پرونده هسته‌ای ایران و نتیجه به دست آمدن ارزیابی گسترده‌تر چقدر زمان می‌برد؟ گفت: آنچه مهم است تمرکز برای اجرای برجام است در صورت ادامه آرام و مثبت همکاری‌ها موارد ابهام برطرف می‌شود. در خصوص گزارش نتیجه‌گیری گسترده‌تر بعد از همکاری‌های اولیه این موضوع مشخص می‌شود. وی درباره همکاری‌های دیگر فنی نیز گفت: با در نظر داشتن قطعنامه‌های شورای امنیت، شاید در برخی موارد نتوانیم همکاری‌های فنی داشته باشیم اما این موضوع در حال بررسی است. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا زمان آن نرسیده که باتوجه به اینکه رژیم صهیونیستی سلاح هسته‌ای دارد، آژانس به این مساله رسیدگی کند؟ گفت: در مورد این مساله در اجلاس بعدی آژانس و شورای حکام در ماه سپتامبر گفت‌وگو می‌شود.
ایران به دنبال کوتاه‌تر کردن دوره انتقال است
همزمان با سفر آمانو به تهران، بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در خصوص این سفر گفت: یکی از مواردی که مدنظرمان است این است که دوره انتقالی را کوتاه کنیم، برای اینکه این دوره کوتاه شود، باید کارهایی را انجام دهیم و باید در مورد جزییات آن صحبت شود. اینکه خود برجام با توجه به متن توافق درست اجرا شود موضوعاتی است که مورد مذاکره قرار می‌گیرد. به گزارش فارس، سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره پروتکل الحاقی گفت: پروتکل الحاقی عملا به صورت داوطلبانه از روز اجرای برجام توسط ما اجرا می‌شود، اما بخشی از آن بیانیه اولیه است که معمولا کشورهایی که اجرا می‌کنند شش ماه وقت دارند تا بیانیه خودشان را که شامل اطلاعاتی درباره فعالیت‌هایی که قرار است برای بلندمدت داشته باشند، ارایه کنند. کمالوندی با یادآوری این نکته که البته ما برنامه بلندمدت خود را داده‌ایم، افزود: اما بقیه فعالیت‌ها و موضوعات دیگر باید در این بیانیه آورده شود و این بیانیه به آژانس داده می‌شود و در شورای حکام مطرح و بررسی می‌شود. اینها اقداماتی است که ما باید در روند عادی انجام دهیم، منتها زمانبندی آنها باید به گونه‌ای باشد که باعث نشود تاخیرات بیجا و احتمالی موجب کندی در کار شود. در حال بررسی این موارد هستیم تا مطمئن شویم که کارها در زمان خودش انجام می‌شود. سفر آمانو قدم بلندی است تا بتوانیم به فهمی مشترک برسیم تا کارهایی را که در پیش داریم به نحو احسن انجام دهیم.
آژانس علاوه بر نظارت‌ها، باید به وظایف خود در توسعه فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای هم پایبند باشد
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی عصر روز دوشنبه در دیدار یوکیا آمانو، حل و فصل موضوع هسته‌ای ایران را یکی از نمونه‌های مهم در تاریخ دیپلماسی معاصر دانست و افزود: جمهوری اسلامی ایران همکاری‌های خود را با آژانس بین‌المللی اتمی ادامه خواهد داد و به تعهدات خود در برجام تا زمانی که طرف مقابل به تعهدات خود پایبند باشد، متعهد خواهد ماند. رییس‌جمهوری با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران همواره به صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای‌اش متعهد بوده و خواهد بود، تصریح کرد: حتی اگر روزی ان‌پی‌تی، پادمان و نظارتی از سوی آژانس بین‌المللی اتمی نیز وجود نداشته باشد، از لحاظ دینی و اخلاقی خود را متعهد می‌دانیم که به سمت سلاح کشتار جمعی منحرف نشویم. روحانی در ادامه با یادآوری مسوولیت‌ها و وظایف آژانس بین‌المللی اتمی در قبال اعضای این نهاد، اظهار داشت: آژانس همچنان که طبق اساسنامه در زمینه پایش و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای تلاش می‌کند، وظیفه دارد در انتقال فناوری‌های پیشرفته صلح‌آمیز نیز به سایر کشورها کمک کند. جمهوری اسلامی ایران به عنوان عضوی متعهد در آژانس بین‌المللی اتمی انتظار دارد در خصوص فناوری‌های صلح‌آمیز و نوین صنعت هسته‌ای عضوی فعال در عرصه جهانی باشد و آژانس نیز از این حضور حمایت کند. یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در این دیدار برجام را یک رویداد بزرگ دانست و با تبریک این موفقیت بزرگ هسته‌ای به دکتر روحانی و ملت ایران، اظهار داشت: آژانس و خود بنده متعهد هستیم تا در خصوص اجرای برجام رویکردی حقوقی، بی‌طرفانه و غیرسیاسی داشته باشیم و علاقه‌مند هستیم همکاری‌های خود با تهران را در جهت اعتماد‌سازی هر چه بیشتر گسترش دهیم. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تاکید بر موافقت کامل خود با سخنان رییس‌جمهوری کشورمان در خصوص وظایف و مسوولیت‌های یکسان آژانس در قبال کشورهای عضو، گفت: مسوولیت آژانس فقط در خصوص صلح نیست، بلکه در زمینه توسعه فناوری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای نیز وظایفی برعهده دارد و باید نسبت به انتقال فناوری‌های جدید از کشورهای توسعه‌یافته به کشورهای در حال توسعه کمک کند. در فضای جدیدی که به وجود آمده در این زمینه می‌توانیم همکاری‌های گسترده‌ای با یکدیگر داشته باشیم.
برش
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امروز (سه‌شنبه) در اولین جلسه بعد از آغاز اجرای برجام، نحوه نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران در دوران پس از برجام را بررسی می‌کند. به نوشته روزنامه وال استریت ژورنال، قرار است در این نشست در مورد آغاز روند نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای، گفت‌وگو شود.
گروه اقتصادی | در روزی که قیمت نفت به پایین‌ترین حد خودش در ١٣ سال اخیر رسید، نخستین وزارتخانه پولساز ایران شاهد بازدید سر زده معاون اول رییس‌جمهور بود. اسحاق جهانگیری که پیش از این در روزهای نخست دی‌ماه به وزارت نیرو رفته بود صبح روز گذشته و در حالی راهی وزارت نفت شد که لبخندی از بابت لغو تحریم‌ها بر لبان ساکنان ساختمان بلندمرتبه‌ای که از میانه‌های پل حافظ تا ابتدای طالقانی را در خود جای داده است، نقش بسته بود. جهانگیری دیروز حرف‌های مهمی زد. در حالی در ساختمان وزارت نفت و در جمع مدیران این وزارتخانه از زنگنه دفاع کرد که اشاره‌ای داشت به هجمه‌های برخی به وی بابت انعقاد قرارداد گازی در دوران قبلی وزارتش. جهانگیری نقبی نیز به اقدامات بابک زنجانی زد و وقتی از فرصت سوزی‌ها در پارس جنوبی سخن گفت، زنگنه و معاونانش به تاسف سر تکان دادند. او برای توصیف آنچه بر پارس جنوبی، میدان مشترک گازی ایران و قطر گذشته است، گفت: «متاسفانه همیشه در ایران وضع به این گونه است که اگر کاری انجام شود و در فرآیند انجام کار، مشکلی پیش آید، همه اعتراض و بازخواست می‌کنند؛ اما اگر هیچ کاری انجام نشود، بازخواستی هم در کار نیست. زمانی که دولت یازدهم روی کار آمد، برداشت ما از پارس جنوبی بیش از ٢٨٠ میلیون مترمکعب و برداشت قطر حدود ٥٧٠ تا ٥٨٠ میلیون مترمکعب بود، محاسبات نشان می‌دهد به واسطه این فاصله برداشت زیاد بین ایران و قطر، ده‌ها میلیارد پول کشور به باد رفته است؛ اما چه کسی پاسخگوست؟»معاون اول رییس‌جمهوری، سپس با اشاره به قرارداد معروف میان ایران و امارات گفت: میدان گازی سلمان یک نمونه دیگر است. گاز این میدان باید صادر یا در داخل مصرف می‌شد، اما عده‌ای به دلایلی مانع استفاده از این گاز شدند و در نتیجه گاز به سمت طرف مقابل حرکت کرد، سوخت و خسارت‌های زیادی به کشور وارد شد. برآوردها نشان می‌دهد به واسطه این اقدام، ٥/٧ میلیارد دلار گاز سوخت شده و از دست رفته است، کسی نیامد بپرسد چرا با یک تصمیم اشتباه، خسارات زیادی به کشور وارد کردید؟ دیگر جبران خسارت‌های وارد شده به این میدان ممکن نیست و کسی هم پاسخگو نیست. حالا شاید در یکی دو موردی هم حق داشتند اما منابع کشور را هدر دادند.
چگونه جوانی میلیاردها دلار نفت فروخت؟
جهانگیری در حالی که خط قرمز دولت یازدهم را مقابله با فساد اعلام کرد، به موضوع فروش نفت به بابک زنجانی هم اشاره کرد و گفت: «مشکلات تحریم تنها به طرح‌ها و پروژه‌ها ختم نمی‌شود اتفاق‌های دیگری هم افتاد، چه کسی گمان می‌کرد، جوانی میلیاردها دلار نفت بفروشد و پول آن را پرداخت نکند یا آیا کسی گمان می‌کرد پول پیمانکاران برای پرداخت در اختیار یک شخص قرار گیرد و او آن را به پیمانکاران پرداخت نکند؟ آیا کسی گمان می‌کرد یک عده‌ای در شرایط سخت تحریم، نفت را از وزارت نفت بگیرند و بفروشند و یک دلار آن را پرداخت نکنند یا نهادی مدعی شود به دلیل کمبود بودجه نهاد تحت مدیریتش پول نفت را در سیستم خود هزینه کرده است؟ این افراد یا نهادها به چه حقی اقدام به فروش نفت و هزینه درآمدهای آن کردند؟ مگر بالاترین مقام اجرایی می‌تواند یک ریال در چارچوب غیرقانونی بردارد و هزینه کند.
فساد؛ خط قرمز دولت یازدهم
معاون اول رییس‌جمهوری سپس به موضوع دکل‌ها اشاره کرد و با بیان اینکه وقتی بحث گم شدن دکل عنوان می‌شود، عده‌ای می‌گویند فلان عضو دولت اصلاحات هم در آن بوده است، تاکید کرد: «خب فلان عضو دولت اصلاحات هم بوده باشد؛ مگر شخصی گفت اگر خلاف است با آن برخورد نکنید؟ مگر فردی گفت اگر فردی وابسته به فلان دولت است، با آن برخورد نشود؟ فساد خط قرمز دولت یازدهم است و هر کسی فساد می‌کند، باید با آن برخورد شود. به جای پذیرفتن اشتباهات خود، مدیران جدید را تحت فشار قرار می‌دهند تا آنها تصمیم‌گیری نکنند.
بازپرداخت ٥٠ میلیارد دلار بدهی شرکت نفت
معاون اول رییس‌جمهوری چالش‌های مالی شرکت نفت را هم مورد تاکید قرار داد و گفت: «شرکت ملی نفت هم‌اکنون ٥٢ میلیارد دلار بدهی دارد و از سوی دیگر شرکت‌های تابعه وزارت نفت باید ٣٣ میلیارد دلار یارانه پرداخت کنند.، هم‌اکنون شرکت نفت در شرایط سختی قرار گرفته که حتی قادر به پرداخت حقوق کارکنان خود نیست، نفت به تنهایی قادر به حل این چالش‌ها نیست و تمام دولت باید کمک کند؛ اگر لازم باشد باید نحوه بازپرداخت این بدهی و راهکارهای مدنظر در این زمینه با هدف حل مشکل، در کمیته مربوطه بررسی و اعمال شود. در شرایطی که یک‌سری طرح‌های نیمه‌تمام روی دست صنعت نفت مانده است و تکمیل آن به میلیاردها دلار اعتبار نیاز دارد، انتظار پرداخت این بدهی در چنین شرایطی، مطالبه سختی است. بخشی از این بدهی مربوط به بانک‌هاست، البته نفت قادر به پرداخت این بدهی در آینده خواهد بود.
امیدوار به آینده
جهانگیری با تاکید بر اینکه روزهای بهتری در انتظار اقتصاد ایران است، گفت: با لغو تحریم‌ها نیز این صنعت، نقش مهمی را در افزایش تولید نفت و اشتغالزایی ایفا خواهد کرد. صنعت نفت، کارهای مهمی برای اقتصاد کشور و سرپا نگهداشتن آن در دوران تحریم انجام داد و از این رو، خوشحالم که در نخستین روز پس از اجرایی شدن برجام به وزارت نفت آمده‌ام. صنعت نفت قاعدتا در دوران جدید پساتحریم نیز آماده همکاری و فعالیت بیشتر خواهد بود، برجام کار بزرگی بود که به واسطه اجرایی شدن آن، تعهد دولت تدبیر و امید به ملت عملی شد و خوشبختانه این مهم با وجود همه بدبینی‌هایی که در داخل و خارج از کشور وجود داشت، به سرانجام رسید. وی با اشاره به رفع تحریم‌های سیستم بانکی، سوییفت، ال‌سی و استفاده از منابع مالی داخلی که در خارج از کشور قرار دارد، گفت: «منابع مالی‌مان در خارج از کشور از «امروز- دوشنبه-» آزاد می‌شود. فروش نفت نیز در همین روزها افزایش می‌یابد و روز به روز بر میزان آن افزوده خواهد شد. با لغو تحریم‌ها و افزایش تولید، اشتغال نیز ایجاد می‌شود و صنعت نفت در این حوزه، نقش بسزایی ایفا می‌کند.»جهانگیری البته تاکید کرده است که «نقش نفت، تنها تامین منابع مالی نیست بلکه نفت‌محور اصلی توسعه کشور است، اقتصاد ایران با پول نفت شکل می‌گیرد و اگر تاکنون شکل نگرفته، ناشی از مدیریت ضعیف بوده است.»
ما نجابت می‌کنیم
معاون اول رییس‌جمهوری در ادامه به تدوین قراردادهای جدید نفتی در وزارت نفت پرداخت و با اشاره به اینکه این مدل قراردادی با استفاده از تجربیات گذشته و لحاظ کردن نقاط ضعف و قوت قراردادهای گذشته تنظیم شده است، تصریح کرد: «هدف اصلی این قراردادها علاوه بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی و انتقال فناوری، صیانت از مخازن است. این گونه نیست که همه تشنه سرمایه‌گذاری در ایران باشند و هر شرایطی را از سوی ایران بپذیرند و اقدام به سرمایه‌گذاری در کشورمان کنند. وی با بیان اینکه از اینجا اعلام می‌کنم اگر کارشناسی روی بندی از این قرارداد نظری دارد، دولت مشکلی برای اصلاح آن ندارد، تاکید کرد: «حتی اگر لازم باشد، دولت حاضر است جلسه‌ای با کارشناسان دلسوز کشور بگذارد و درباره این قرارداد صحبت کنند تا اصلاحات منطقی و مورد نیاز اعمال شود. متاسفانه عده‌ای نمی‌خواهند کاری در این کشور انجام شود و به جای پرداختن به مواد قرارداد، با یک‌سری الفاظ تند و زشت به مدیران متدین وزارت نفت توهین می‌کنند، این رفتار ظالمانه است. این در حالی است که هنوز این قرارداد اجرایی نشده است. با وجود آنکه دولت بند بند این قرارداد را در پروسه چند ماهه بررسی کرده و نظرات کارشناسان بسیاری را دریافت کرده، اما حاضر است همچنان نظرات دلسوزانه کارشناسان را بپذیرد و در صورت نیاز بندهایی از قرارداد را اصلاح کند.»جهانگیری با بیان اینکه آن عده‌ای که از نگاه غیرکارشناسی به این قراردادها نگاه می‌کنند و حرف می‌زنند، بهتر است پاسخگوی اتفاق‌های گذشته باشند، ادامه می‌دهد: «ما نجابت می‌کنیم و گذشته بد این افراد را به رخ آنها نمی‌کشیم. البته ما نیز تا یکجا سکوت می‌کنیم و حرف نمی‌زنیم، از یک مرحله‌ای به بعد نمی‌توان سکوت کرد و حرف نزد، چون در آن صورت مردم از ما طلبکار می‌شوند.»
