۱۳۹۴ چهارشنبه ۷ بهمن ارمان
سه تیتر محم روزنامه ارمان
آرمان - مطهره شفیعی: «فعلا همین. در یکی دو روز آینده در این باره سخن خواهم گفت... خاک پای مردم ایران هستم.» این کلماتی است که روز گذشته آیت‌ا... سیدحسن خمینی نگاشت. شخصیتی روز سه شنبه اینچنین نوشت که کمتر کسی انتظار اعلام عدم احراز صلاحیتش را برای انتخابات مجلس خبرگان داشت. اما ماجرا به این جملات یادگار امام ختم نشد چرا که فرزند او یعنی احمد خمینی صبح دیروز به نقل از پدرش نوشت: «سر ارادت ما و آستان حضرت دوست/ که هر چه بر سر ما می‌رود ارادت اوست.» این بیت حافظ نخستین واکنش آیت‌ا... سیدحسن خمینی پس از اطلاع از عدم احراز صلاحیتش برای حضور در انتخابات مجلس خبرگان بود. صبح دیروز سیداحمد خمینی فرزند آیت‌ا... سیدحسن خمینی در صفحه اینستاگرامش اینچنین نوشت: «دیشب دیگر قطعى شد که شوراى نگهبان نتوانسته صلاحیت علمى بابا را احراز کند و نتوانستند از شهادت ده‌ها مرجع و عالم و فقیه به اجتهاد پى ببرند. به نظرم براى همگان علت عدم‌احراز، احراز شده است، مخصوصا که برخى دیگر هم بدون امتحان اجتهادشان احراز شده است.» عدم احراز صلاحیت آیت‌ا...سیدحسن خمینی برای دوستداران بنیانگذار انقلاب اسلامی خوشایند نبود چرا که تصور بر این بود که او مورد تایید قرار خواهد گرفت و دلیلی را برای عدم احراز صلاحیت او پیدا نمی‌کردند، هر چند سیدحسن خمینی و حامیانش بارها به اثبات رسانیده‌اند که قانون برای آنها درصدر هر موضوع دیگری قرار دارد و طبق قانون عمل خواهند کرد.
چرا احراز نشد؟
روز گذشته در برخی سایت‌ها، دلیل عدم احراز صلاحیت سیدحسن خمینی را حضور نیافتن او در آزمون اجتهاد عنوان کردند که البته بسیاری از بزرگان او را به سبب تجارب و مراتب علمی که دارد فاقد نیاز به حضور در این آزمون معرفی کردند. از سوی دیگر نجات‌ا... ابراهیمیان سخنگوی مستعفی شورای نگهبان اعلام کرده بود: «شرکت‌نکردن در آزمون خبرگان نه به معنای انصراف است و نه لزوما به معنای عدم‌احراز صلاحیت علمی، بلکه فقط یکی از ابزارهای در اختیار فقهاست تا بدین وسیله صلاحیت علمی نامزدهای انتخابات خبرگان را احراز کنند.» بنابراین آنچه به عنوان دلیل عدم احراز صلاحیت سیدحسن خمینی در روز گذشته مطرح شد با اظهارات عضو حقوقدان شورای نگهبان در تناقض است و باید به دنبال دلیلی دیگر برای عدم احراز صلاحت یادگار امام بود. سخنگوی مستعفی همچنین با استناد به تبصره یک ماده3 قانون انتخابات خبرگان رهبری مرجع تشخیص شرایط برای داوطلبان کاندیداتوری انتخابات این مجلس را فقهای شورای نگهبان ذکر کرده و افزوده بود: «ترتیباتی که برای تشخیص این شرایط تعیین می‌شود، موضوع قانون یا آیین‌نامه نیز چون ملاک، ارزیابی و یقین فقهاست ممکن است در هر دوره‌ای شیوه‌هایی برای احراز صلاحیت علمی داوطلبان پیش‌بینی کنند.» که در این باره هم تایید صلاحیت سیدحسن خمنی از سوی بسیاری از مراجع واضح و مبرهن است. البته این موضوع را نباید فراموش کرد که هنوز چند روز از این اظهارات آیت‌ا... وحید خراسانی نگذشته که فرمودند: «احترام به یادگارامام(ره)، احترام به امام خمینی(ره) است.» همچنین آیت‌ا... راستی کاشانی که اظهار داشته بودند: «حضور سیدحسن خمینی در مجلس خبرگان باعث وزانت و اعتبار این مجلس خواهد شد.» در نهایت پیش از این آیات وحید خراسانی، شبیری زنجانی، جوادی آملی، محفوظی، امینی، سید جعفر کریمی، سیدعلی محقق داماد، راستی کاشانی صلاحیت سیدحسن خمینی را تایید کرده بودند و درکنار آن، بسیاری از علما و مراجع دینی، برخی اعضای جامعه مدرسین و شخصیت‌های سیاسی حضور سیدحسن خمینی در مجلس خبرگان را به معنای امتداد افکار، اندیشه وخط فکری امام خمینی(ره) در نظام سیاسی کشور می‌دانستند، چرا که او تفکرات امام(ره) را داشت و دارد و پاسدار نظام و ولایت فقیه است.
بهانه‌ای به دشمنان نمی‌دهد
از سویی باید توجه داشت آیت‌ا... سیدحسن خمینی در روزی که برای ثبت‌نام اقدام کرد گفت: «استقبال از حضور بنده نشان از زنده بودن نام امام در جامعه است و اگر آبرویی دارم برای حفظ نظام خرج می‌کنم. از منتقدین تشکر می‌کنم. هیچ راهی نیست جز اینکه جمهوری اسلامی را نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد حفظ کنیم. حضورم در انتخابات به تبع فرمایشی از حضرت امام است که ما را به دفاع از مبانی جمهوری اسلامی تشویق کردند.» اما دیروز اعلام شد که صلاحیت او برای حضور در انتخابات مجلس خبرگان احراز نشده است و همان طور که حامیان و دوستداران خط امام آگاه هستند او پس از اطلاع از این موضوع اعتراضی را علنی بیان نکرد تا بهانه جدیدی برای تندروها تهیه نشود. همگان به این نکته واقف هستند که سیدحسن خمینی دارای طبعی بلند است و همان طور که گفته است برای حفظ نظام به عرصه انتخابات وارد شده است. پس مطمئنا اقدامی نخواهد کرد که دشمنان خارجی و تندروهای داخلی از آن برای نیل به اهدافشان بهره ببرند و اکنون باید منتظر ماند تا همانطور که خود اشاره داشته به زودی در این باره سخن بگوید. دیروز حجت‌الاسلام محمدعلی آهنگران در صفحه اینستاگرامش نوشت: «دیشب از برادر عزیزم حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی خمینی مطلع شدم که شورای نگهبان صلاحیت آیت‌ا... حاج سید حسن خمینی را تایید نکرده است. به گمان من اما با وجود عدم احراز شورای نگهبان، ملت ایران و بسیاری از مراجع و علما و فقهای بزرگ شرافت و مردانگی و فضل و علم و بزرگواری‌اش را احراز کرده‌اند. من به نتیجه اعلام شده که دلایل اصلی آن بر همگان واضح و روشن است معترضم و از حاج سیدحسن آقا می‌خواهم به نمایندگی از همه ارادتمندان امام و انقلاب به این تصمیم اعتراض نمایند.»
انتظار بازنگری در حکم شورای نگهبان
روز گذشته محسن غرویان که صلاحیت او هم برای حضور در انتخابات مجلس خبرگان تایید نشد از عدم احراز صلاحیت سید حسن خمینی ابزار تاسف کرد و به «آرمان» گفت: این موضع مورد انتظار ما نبود بنابراین با توجه به جایگاه و شخصیت آیت‌ا... سیدحسن خمینی از شورای نگهبان می‌خواهیم که در این زمینه تجدیدنظر کند. وی افزود: تمام بزرگان کشور وعده برگزاری انتخاباتی با حضور پرشکوه مردم را داده‌اند که این امر زمانی میسر می‌شود که شخصیت‌هایی مانند آیات هاشمی و سیدحسن خمینی در آن حضور داشته باشند. رئیس‌جمهور هم طبق رهنمودهای رهبری که رعایت حق‌الناس را مهم دانسته‌اند خواهان این شدند که شورای نگهبان با عنایت و دقت بیشتری نسبت به بررسی صلاحیت‌ها تجدید نظر داشته باشند.
تکذیب رد یا تایید موسوی بجنوردی
دیروز برخی از عدم احراز صلاحیت آیت‌ا... موسوی بجنوردی هم خبر دادند اما کانال مختص حامیان حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی طی پیامی درباره صلاحیت آیت‌ا... موسوی بجنوری نوشت که هیچ مطلبی درباره تایید یا ردصلاحیت وی اعلام نشده است. این کانال طی پیامی درباره خبر احرازصلاحیت آیت‌ا... موسوی بجنوری در انتخابات مجلس خبرگان، نوشت: دفتر آیت‌ا... سیدمحمد موسوی بجنوردی اعلام کرده که هنوز مطلبی مبنی بر تایید یا ردصلاحیت آیت‌ا... موسوی بجنوردی اعلام نشده است.
آرمان - یاسمین طالقانی: صلاحیت آیت‌ا... هاشمی برای حضور در انتخابات مجلس خبرگان تایید شد. دیروز که اسامی تایید‌شدگان حضور در انتخابات مجلس خبرگان اعلام شد، طبق پیش‌بینی‌ها نام آیت‌ا... هاشمی‌رفسنجانی در آن لیست وجود داشت و او در این عرصه به رقابت با 35 کاندیدای دیگر خواهند پرداخت. بی‌تردید هاشمی سنگین‌ترین وزنه مجلس خبرگان درطی دوران تشکیل و فعالیت آن بوده است و پس از مرحوم مشکینی در سال86 بر کرسی ریاست این مجلس نشست تا اینکه در اسفند89 به خاطر حاکم شدن آرامش بر فضای کشور این کرسی را به مرحوم مهدوی‌کنی تفویض کرد. بسیاری از صاحب‌نظران بر این باورند که آیت‌ا... هاشمی‌رفسنجانی یکی از ماهر‌ترین شطرنج‌بازان عرصه سیاست ایران است. در این زمینه برخی او را سوای سوابق انقلابی و شخصیت روحانی‌اش با سیاستمدارانی چون محمد علی فروغی یا احمد قوام مقایسه می‌کنند. چرا که سال‌ها هدایت جریان‌های سیاسی در کشور را به عهده داشتند و در تصمیمات کلان ایران تاثیرگذار بودند. طی سال‌های گذشته همه بر این باور بودند که نظر هاشمی در مجلس خبرگان با توجه به سابقه‌ای که در کشورداری دارد مورد تایید خبرگان رهبری است و اکثریت اعضای این مجلس هاشمی را یک مجتهد سیاسی می‌دانند. سخنان چند سال پیش آیت‌ا... حائری‌شیرازی در یک برنامه تلویزیونی درباره جایگاه هاشمی در مجلس خبرگان تایید این معناست. او درباره رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: «هر کسی با آقای هاشمی رقابت کرد، شکست خورد؛ آقای جنتی آمد نشد دیگران آمدند نشد. آقای مهدوی نیز به دلیل اینکه آقای هاشمی به احترام آمدن ایشان کاندیدا نشد، برگزیده شد. آقای مهدوی در نطق افتتاحیه خود گفت آقای هاشمی این منصب را به من تفویض کردند.»
اعتراف به قدرت سازماندهی اعتدالیون
بسیاری از رسانه‌های طیف تندرو زمانی که متوجه تصمیم هاشمی برای شرکت در انتخابات مجلس خبرگان شدند و پس از آن مشاهده کردند آیت‌ا... سیدحسن خمینی هم وارد عرصه شده است هراس را در عمق وجودشان احساس کردند بنابراین به بازی نخ‌نما شده تخریب روی آوردند و در همان ابتدا از لیست کذبی خبر دادند که از سوی هاشمی تنظیم شده است. آنها در سایت‌هایشان نوشتند: «هاشمی‌رفسنجانی جزو نخستین افرادی است که برنامه خود را برای حضور در انتخابات آینده مجلس خبرگان آغاز کرده و در همین خصوص شنیده‌ها حاکی از برنامه‌ریزی گسترده آیت‌ا... برای ورود به عرصه انتخابات مجلس خبرگان است. بر همین اساس طیف هاشمی در تهران لیست انتخاباتی مجلس خبرگان با نام مجتهدان مصلح و معتدل را تهیه کرده و در حال تکمیل آن در شهرستان‌ها نیز هستند. در همین خصوص گفته می‌شود احتمالا از حسن روحانی، هاشمی‌رفسنجانی، محقق داماد، سید حسن خمینی و مجید انصاری برای تکمیل این لیست استفاده شود.» آنچه نوشتند اگر چه کذب بود اما نشان داد به خوبی به قدرت هاشمی در سازماندهی نیروهای معتدل و میانه رو آگاه هستند و بیم آنها از همین نکته است.
شکست در تشخیص سلیقه سیاسی هاشمی
این تندروها به تجربه و سوابق هاشمی هم اذعان داشتند و می‌دانستند قدرت تعامل آیت‌ا...هاشمی با طیف‌های سیاسی کشور قابل چشم پوشی نیست، بنابراین واهمه از قدرت اصلاح‌طلبان را در کنار ترس از سازماندهی هاشمی در کنار هم قرار دادند و نوشتند: «هاشمی‌رفسنجانی در ادوار مختلف بعد از انقلاب در انتخابات بسیاری شرکت کرد و در برخی از آنها پیروز و در برخی دیگر با شکست روبرو شد. بعد از حضور در مجلس شورای اسلامی در دوران جنگ و جلوس بر جایگاه ریاست‌جمهوری به مدت 8سال در دوران بعد از جنگ، هاشمی‌رفسنجانی در دوران اصلاحات اندکی از سیاست فاصله گرفت. اما سال 84 وی بار دیگر قصد بازگشت به انتخابات را کرد و در این راه نیز اصلاح‌طلبان پشیمان از حمله سال‌های گذشته خود به هاشمی و از دست دادن فرصت او، به نحوی پراکنده وغیرمنسجم به حمایت از وی روی آوردند و سرانجام عرصه به فردی واگذار شد که روزگاری سمت استانداری اردبیل در دولت سازندگی را یدک می‌کشید.» در این مسیر تندروها بار دیگر بازنده بودند چرا که هاشمی با رفتار و گفتار خود نشان داد که شخصیتی فراجناحی است و نمی‌توان او با به یک جناح سنجاق کرد.
ناکامی کلاغان تخریب هاشمی
آذرماه بود که هجمه‌هایی از سوی تندروها به مجلس خبرگان صورت گرفت اما هاشمی با تدبیر همیشگی خود لازم دانست تا توضیحاتی درباره وظیفه این مجلس بیان کند. او گفت: «اصل کار خبرگان تعیین رهبری است که انجام دادند. نظارت بر رهبری است که این کارِ کمیسیون تحقیق است که آنها هم نظارتشان را می‌کنند و نهادهای زیرنظر رهبری را بررسی می‌کنند و به رهبری گزارش می‌دهند. اگر هم لازم باشد که لازم هم است، در هر دوره‌ای کمیسیون‌ها گزارششان را به جلسه خبرگان می‌دهند، کار‌هایشان همین است. البته از نظر من نباید اینگونه باشد و در خبرگان هم گفتم که اگر بخواهیم وظیفه خود را به‌خوبی انجام بدهیم، همه کارهای کشور زیرنظر رهبری است و ما نباید از آنها غافل باشیم. رهبری قدرت مطلق کشور هستند، لذا ما باید لااقل نهادهایی را که زیرنظر رهبری هستند، و هر عیبی دارند، با رهبری مطرح و پیگیری کنیم که آن عیب برطرف شود و اگر حُسنی هم دارند، آن حُسن را بزرگ و تشویق کنیم. این کار تا به حال می‌شد، اما قوانینی را که خودمان گذراندیم، محدود است. در آینده خبرگان دیگری می‌آید که باید ببینیم چه‌کار می‌کند. آیت‌ا... هاشمی‌رفسنجانی به منتقدانش اشاره و تاکید می‌کند: «شار اینها روی من هیچ تاثیر ندارد و مثل کلاغ‌هایی هستند که از روی درخت‌ها می‌پرند، برای من اینگونه است و کاری با آنها ندارم. ما همیشه فشار داشتم. وقتی که انقلاب پیروز شد، منافقین سخت‌ترین دشمن بودند، چون پیش از پیروزی انقلاب که مرتد شدند، ما با آنها مخالفت کردیم و همینطور ادامه داشت.» این تندروها واژه کلاغ را به نوعی آغاز فعالیت انتخاباتی هاشمی دانستند که البته میانه راه تخریب هاشمی از سوی خودشان بود که دیروز با اعلام تایید هاشمی تیرشان بار دیگر سنگ خورد و تبدیل به کلاغان ناکام شدند.
موضوع احراز صلاحیت علمی یا اجتهاد جهت ورود به مجلس خبرگان رهبری مساله‌ای است که جدا از سایر شرایط داوطلبان ورود به این مجلس می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد. اجتهاد عبارت است از ملکه‌ای که در افرادی وجود دارد و به آنها امکان و اجازه می‌دهد احکام جزئی را از منابع شرعی استخراج کنند. به عبارت ساده‌تر اگر کسی بتواند درباره موضوعات مختلف سیاسی، مالی، اجتماعی و امثال آن با مراجعه به کتاب، سنت، اجماع و عقل اظهارنظر کند و هر حکم شرع را درباره این موضوعات بیان نماید، این فرد مجتهد است. برای احراز مجتهد بودن یک فرد کافی است دو مجتهد بر این امر شهادت دهند. البته اگر فردی نزد مجتهدی آموزش ببیند و در نهایت امر استاد اعلام کند که او نیازی به ادامه آموزش ندارد، اجتهاد این فرد محرز می‌شود. گفته شده است اگر کسی بتواند کتاب مشهور «جواهر» را بخواند و فهم کند و استنباط خود را بیان کند، این فرد را باید مجتهد دانست. بنابراین به نظر می‌رسد در امر اجتهاد ناچار باید به شهادت مستقیم و روشن افراد مجتهد درباره یک فرد اتکا کرد. همچنین در بسیاری از موارد شنیده شده مجتهدانی داشته‌ایم که نظر خود را درباره اجتهاد فرد یا افراد به طور تلویحی و غیرمستقیم بیان کرده‌اند. مثلا خطاب به شاگردان خود گفته‌اند «درس تمام شد» یا گفته‌اند «فلان کس محقق و دانشمند است و به آرا و نظریات او می‌توان استناد کرد.» به نظر می‌رسد اجتهاد را از طریق آزمون و امتحان مشکل هم بتوان احراز کرد. اگر چنین اقدامی ممکن باشد، سایر طرق احراز اجتهاد نسبت به این روش اولی است زیرا طی قرون متمادی این روش‌ها به کار گرفته شده و معتبر بوده است. حاصل اینکه وجود شیاع بین علما و مجتهدان درباره اجتهاد فرد یا افرادی، وقتی این نظر علنا ابراز شود، برای احراز اجتهاد کافی به نظر می‌رسد. البته آنچه که عرض شد برداشت فرد غیرمختصص غیرمجتهد از دیده‌ها و شنیده‌ها و خوانده‌هاست و لاغیر. ا... علم
